1. Bağlamdan hareketle bilmediğiniz kelime ve kelime gruplarının anlamını tahmin ediniz. Aşağıdaki kelimelerle ilgili tahminlerinizi ve nasıl tahmin ettiğinizi açıklayınız:
a. Kompakt
- Tahmin: Küçük, yer kaplamayan, yoğun bir yapıda olabilir.
- Açıklama: “Kompakt” kelimesi, genellikle alanı etkili bir şekilde kullanan nesneler için kullanılır. Bağlamdan, bunun az yer kapladığını tahmin ettim.
b. Tinsel
- Tahmin: Ruhsal veya manevi bir anlam taşıyan bir kavram.
- Açıklama: “Tinsel” kelimesi, zihinsel veya ruhsal alanlarla ilgili olduğunu düşündürdü. Kelimenin ses yapısı, zihinsel kavramları aklıma getirdi.
c. Sarsıntı
- Tahmin: Ani ve güçlü bir hareket, zedelenme durumu.
- Açıklama: “Sarsıntı” kelimesi, genellikle yer hareketleri veya güçlü bir darbe sonucu oluşan bir durumu ifade ettiğini düşündüm.
2. Aşağıdaki kelimeler ve kelime gruplarından oluşan bir sözlük hazırlayınız. Her kelime için tanım ve örnek cümleler ekleyiniz:
a. Sertleşmek
- Tanım: Yumuşak bir nesnenin ya da malzemenin sert bir duruma gelmesi.
- Örnek: “Buzun sertleşmesi, suyun donmasıyla gerçekleşir.”
b. Görkemli
- Tanım: Dikkat çekici, etkileyici ve ihtişamlı bir şekilde görünme durumu.
- Örnek: “Sarayın görkemli yapısı, ziyaretçileri büyüledi.”
c. Serinkanlılık
- Tanım: Sakin ve soğukkanlı olma durumu.
- Örnek: “Zor durumlarda serinkanlılığını koruyabilmek önemlidir.”
3. Aşağıdaki metindeki deyim ve atasözlerinin metne katkısını belirleyiniz. İfadelerin anlamını ve metnin genel anlamına katkısını açıklayınız:
“Gülme komşuna, gelir başına. Damlaya damlaya göl olur. Güzele bakmak sevaptır.”
a. Her bir deyim veya atasözünün anlamını açıklayınız.
- Gülme komşuna, gelir başına: Başkalarına gülmek, başınıza kötü şeylerin geleceğini gösterir.
- Damlaya damlaya göl olur: Küçük birikimler zamanla büyük sonuçlar doğurur.
- Güzele bakmak sevaptır: Güzel şeylere bakmak, pozitif bir davranıştır ve ödüllendirilir.
b. Bu ifadelerin metne olan katkısını tartışınız.
- Bu deyim ve atasözleri, insanların birbirleriyle ilişkilerini, sabrı ve estetik değerlere olan bakış açısını vurgular. İnsanların davranışlarının sonuçları olduğu mesajını verir.
4. Verilen metindeki söz sanatlarını tespit ediniz. Kişileştirme (teşhis), konuşturma (intak), karşıtlık (tezat) ve abartma (mübalağa) söz sanatlarından en az birini belirleyip, örneklerle açıklayınız:
“Güneş yavaş yavaş batarken, ağaçlar gölgeleriyle konuşuyor gibi görünüyor. Rüzgar fısıldıyor, sanki sırlar saklıyor.”
a. Söz sanatlarını açıklayınız.
- Kişileştirme: Ağaçların gölgeleri konuşuyormuş gibi betimlenmiştir.
- Abartma: Rüzgarın fısıldaması ve sır saklaması, doğanın insani özellikler kazanmasıdır.
b. Örneklerle her bir sanatın etkisini tartışınız.
- Bu sanatlar, doğanın canlı ve dinamik olduğunu hissettirir. İnsan ile doğa arasında duygusal bir bağ kurar.
5. Çekim eklerinin işlevlerini ayırt ediniz. Aşağıdaki fiil çekim ekleri (kip ve kişi ekleri) ile ilgili açıklamalar yapınız ve anlam kaymasını tartışınız:
a. Koşuyorum
- Anlam: Şu anda koşma eylemi yapıyorum.
- Açıklama: “-yor” eki, devam eden bir durumu ifade eder.
b. Gidecektik
- Anlam: Gelecek zamanda gitme planımız vardı.
- Açıklama: “-ecek” eki, gelecekte olacak bir durumu belirtir.
c. Okuyacağım
- Anlam: Gelecek zamanda okuyacağım.
- Açıklama: “-acağım” eki, gelecekte yapılacak bir eylemi ifade eder.
6. Aşağıdaki fiil türlerini ayırt ediniz. Basit, türemiş ve birleşik fiillerden birer örnek vererek, bunların nasıl oluştuğunu ve kullanıldığını açıklayınız:
a. Görmek
- Tür: Basit fiil
- Açıklama: Tek bir kökten oluşan ve türetilmemiş bir fiildir.
b. Yazılış
- Tür: Türemiş fiil
- Açıklama: “Yaz” köküne “-ılış” ekinin gelmesiyle oluşur.
c. Koşuşturmak
- Tür: Birleşik fiil
- Açıklama: “Koş” köküne “uştur” ekinin gelmesiyle oluşur.
7. Aşağıdaki fiil türlerinin anlam özelliklerini fark ediniz. İş (kılış), oluş ve durum fiilleri hakkında açıklama yapınız ve örnekler veriniz:
a. Yazmak (İş fiili)
- Açıklama: Belirli bir amaç için yapılan eylemdir.
- Örnek: “Ödevimi yazıyorum.”
b. Büyümek (Oluş fiili)
- Açıklama: Zamanla bir değişim yaşamak, gelişmek.
- Örnek: “Çocuklar hızla büyüyor.”
c. Uyumak (Durum fiili)
- Açıklama: Belirli bir durum içinde bulunmak.
- Örnek: “Gece yorgunluktan uyudum.”
8. Anlam yönünden anlatım bozukluklarını tespit ediniz ve düzeltiniz. Aşağıdaki cümlelerdeki anlatım bozukluklarını belirleyip, düzeltilmiş halleriyle yazınız:
a. Güzel bir gün geçirdik ve harika bir tatil yaptık, alışveriş yapmayı unutmayın.
- Düzeltme: “Güzel bir gün geçirdik ve harika bir tatil yaptık; alışveriş yapmayı unutmayın.”
b. Kitapları seviyorum, filmleri de izlemeyi.
- Düzeltme: “Kitapları seviyorum ve filmleri de izlemekten hoşlanıyorum.”