Kazanım: 9.1.1.1. Kimyanın bilim olma sürecini açıklar.
Kimyanın tarihsel gelişimi hakkında kısa bir paragraf yazınız.
Kimya, tarih boyunca birçok bilim dalı ile etkileşim içinde gelişmiştir. İlk çağlarda insanlar, madenleri ayırt edebilmek için farklı deneyler yapmış ve bu deneyler sonucunda kimyasal bilgilerin temelleri atılmıştır. Antik Yunan’da filozoflar, doğanın yapı taşları hakkında teoriler geliştirmiştir. Orta Çağ’da simya ile kimya arasındaki ilişki daha belirgin hale gelmiş, birçok simyacı altın üretme çabaları içinde, aslında kimyasal süreçleri keşfetmiştir. 17. yüzyılda ise Robert Boyle gibi bilim insanları, bilimsel yöntemi kullanarak kimyanın modern temellerini atmış ve kimya, bir bilim dalı olarak kabul edilmiştir.
Kazanım: 9.1.2.1. Kimyanın ve kimyacıların başlıca çalışma alanlarını açıklar.
Petrokimya alanındaki çalışmalardan bir örnek veriniz ve açıklayınız.
Petrokimya, petrol ve doğal gazdan elde edilen kimyasalların üretimi ve işlenmesi ile ilgilenen bir kimya dalıdır. Örneğin, polimerler petrokimya endüstrisinin önemli bir ürünüdür. Polietilen, petrol veya doğal gazın işlenmesi ile üretilen bir polimerdir ve plastik torbalar, şişeler ve diğer birçok günlük ürünün yapımında kullanılır. Bu malzemeler, hafif, dayanıklı ve esnek özellikleri nedeniyle geniş bir uygulama alanına sahiptir.
Kazanım: 9.1.3.1. Günlük hayatta sıklıkla etkileşimde bulunulan elementlerin adlarını sembolleriyle eşleştirir.
Aşağıdaki elementlerin adlarını yazınız: K, Br, Ag, I.
K : Potasyum
Br : Brom
Ag : Gümüş
I : İyot
Kazanım: 9.1.3.2. Bileşiklerin formüllerini adlarıyla eşleştirir.
Aşağıda formülleri verilen bileşiklerin yaygın adlarını yazınız: HCl, NH3, KOH.
HCl : Hidroklorik Asit
NH3 : Amonyak
KOH : Potasyum Hidroksit
Kazanım: 9.1.4.1. Kimya laboratuvarlarında uyulması gereken iş sağlığı ve güvenliği kurallarını açıklar.
Kimya laboratuvarında güvenli çalışma kurallarından birini açıklayınız.
Kimya laboratuvarında güvenli çalışma kurallarından biri, kişisel koruyucu ekipman kullanmaktır. Bu, laboratuvar önlüğü, eldiven ve gözlük gibi ekipmanları içerir. Bu ekipmanlar, kimyasal maddelerle çalışırken olası kazalardan korunmak için önemlidir. Ayrıca, laboratuvarın düzenli ve temiz tutulması, kaza risklerini azaltır.
Kazanım: 9.1.4.2. Kimyasal maddelerin insan sağlığı ve çevre üzerindeki etkilerini açıklar.
CO2 ve NO2’nin insan sağlığına olan etkilerini açıklayınız.
CO2 (karbondioksit) gazı, insan vücudunda normalde bulunan bir gazdır ancak yüksek konsantrasyonlarda zehirli olabilir. Aşırı CO2, solunum zorluğuna yol açabilir. NO2 (azot dioksit) ise, özellikle şehirlerdeki hava kirliliğinin bir parçasıdır ve solunum yolu problemlerine neden olabilir. Uzun süreli maruziyet, astım gibi hastalıkların gelişim riskini artırır.
Kazanım: 9.1.4.3. Kimya laboratuvarında kullanılan bazı temel malzemeleri tanır.
Beherglas ve pipet arasındaki farkı yazınız.
Beherglas, genellikle sıvıların ölçülmesi ve ısıtılması için kullanılan geniş ağızlı bir cam kaptır. Pipet ise sıvıların hassas bir şekilde alınması ve aktarılması için kullanılan ince, uzun bir araçtır. Beherglas, genellikle daha büyük hacimlerde çalışmak için kullanılırken, pipet daha küçük hacimlerin aktarımında tercih edilir.
Kazanım: 9.2.1.1. Dalton, Thomson, Rutherford ve Bohr atom modellerini açıklar.
Bohr atom modelinin temel özelliklerini yazınız.
Bohr atom modeli, atomun çekirdeği etrafında belirli enerji seviyelerinde dönen elektronları öne sürmektedir. Bu model, elektronların belirli yörüngelerde hareket ettiğini ve enerji seviyeleri arasında geçiş yaparken belirli miktarda enerji emip yayıldığını belirtir. Ayrıca, Bohr modeli, hidrojen atomunun spektrumunu açıklamakta başarılı olmuş, ancak daha karmaşık atomlar için yetersiz kalmıştır.
Kazanım: 9.2.2.1. Elektron, proton ve nötronun yüklerini, kütlelerini ve atomda bulundukları yerleri karşılaştırır.
Proton, elektron ve nötronun yüklerini karşılaştırınız.
- Proton: Pozitif yük (+1), kütlesi yaklaşık 1 amu (atomik kütle birimi), atomun çekirdeğinde bulunur.
- Nötron: Yüksüz (0), kütlesi yaklaşık 1 amu, atomun çekirdeğinde bulunur.
- Elektron: Negatif yük (-1), kütlesi yaklaşık 1/1836 amu, atomun dış yörüngelerinde bulunur.
Bu yükler ve kütleler atomun yapısında temel rol oynamaktadır.
Kazanım: 9.2.3.1. Elementlerin periyodik sistemdeki yerleşim esaslarını açıklar.
Aşağıdaki periyodik sistem kesitinde belirli elementleri gösteriniz: He, Ca, Ar.
- He (Helyum) 1. periyotta ve 18. grupta yer alır.
- Ca (Kalsiyum) 4. periyotta ve 2. grupta bulunur.
- Ar (Argon) 3. periyotta ve 18. grupta yer alır.
Periyodik sistemde elementler, atom numarasına göre sıralanır ve benzer kimyasal özelliklere sahip olanlar aynı grupta yer alır.